14 માર્ચ, 2014

આણંદથી ખંભાત વાયા તારાપુર


આણંદથી ખંભાત બસમાં મુસાફરી કરીએ તો વચ્ચે તારાપુર ક્યાંયે આવતું નથી પરંતુ જો ટ્રેનમાં બેસીને ખંભાત જઈએ તો વાયા તારાપુર થઈને જવાય. કદાચ એટલે ટ્રેનની મુસાફરી યાદગાર બની રહે છે.

આણંદથી વિદ્યાનગર સુધી કોન્ક્રીટના મકાનોનું બનેલું જંગલ ને ત્યારબાદ કરમસદ સુધી ફેકટરીઓની હારમાળા જોવા મળે. પરંતુ જેવું કરમસદ વટાવો કે સીમ વિસ્તાર શરૂ થઇ જાય. અગાસ પહોંચતા સુધીમાં તો હર્યાભર્યા ખેતરો જોઈજોઇને તનમાં ને મનમાં અનેરી તાજગી વ્યાપી વળેબહુધા તમાકુ અને કેળના છોડથી ઘેરાયેલા ખેતરોને શેઢે શેઢે આંબો, લીમડો ને આંબલી ઠેર ઠેર ચોકી કરતાં જોવા મળે તો વળી ખેતરોને જોડતા ધૂળિયા રસ્તાઓ પર વડ અને પીપળો ધૂણી ધખાવીને બેઠા હોય. ચીકુડી, સીતાફળી ને જાંબુડો સીમની શોભામાં વધારો કરતાં હોય ને ક્યારેક ક્યારેક રાયણ પણ હાજરી પુરાવી જાય. બાવળીયાઓ તો ટ્રેન સાથે જાણે હરિફાઈમાં ઉતર્યા હોય એમ ઠેઠ સુધી સાથે ને સાથે રહે

અગાસ સ્ટેશનની લગોલગ અગણિત વડના ઘેઘૂર વૃક્ષો આવેલા છે ને એની ઘટામાં આશ્રમ આવેલો છે. જેમજેમ ભાટીયેલ ભણી આગળ વધીએ એમએમ પ્રકૃતિ પોતાના રહસ્યો છતાં કરતી જાય. સ્ટેશન આવે પહેલા બિલકુલ રેલ્વેની લગોલગ લીમડાનું વન આવેલું છે. ઉનાળામાં એની ભવ્યતા આગળ મોટી મહેલાતો પણ પાણી ભરે. મન તો એવું થાય કે ઢોલિયો ઢાળીને ત્યાં આરામથી લંબાવી દઈએભાટીયેલ જાંબુડાઓના મનમોહક વૃક્ષોથી ઘેરાયેલું છે. ચોમાસામાં એનો વૈભવ ચારેકોર ઈર્ષ્યા ફેલાવે કારણ એની એકેએક ડાળ જાંબુના લૂમખે લૂમખાથી લચી પડીને ધરતીને વંદન કરતી હોય.  એમ થાય કે ગામનું નામ 'જાંબુડા' હોવું જોઈતું હતું.

ઠેઠ પેટલાદની ભાગોળ સુધી આંખો ઠરતી રહે ને જેવા પેટલાદમાં પ્રવેશીએ કે દૂરથી દેખાતાં મિલના મસમોટા ભૂંગળાઓ ભૂતકાળની જાહોજલાલીની યાદ અપાવી જાય. જેમ જેમ નજીક પહોંચીએ એમ જાણે કોઈ ચમત્કાર થયો હોય એમ ટ્રેનની બિલકુલ સમાંતર બીજો એક ટ્રેક જોવા મળે અને છે ભાદરણ તરફથી આવતી મીટર ગેજ ટ્રેનનો ટ્રેક. અહી જોવા મળતું મીટર ગેજ અને બ્રોડ ગેજ રેલ્વે ટ્રેકનું ક્રોસિંગ કે સંગમ સ્થાન જવ્વલે બીજે ક્યાંય જોવા મળે કારણ મીટર ગેજ ટ્રેકસ ભારતમાંથી હવે નામશેષ થઇ ગયા છે ત્યાંથી ટ્રેન આગળ વધે ને જેસરવા વટાવ્યા પછી પંડોળી ભણી આગળ ધસતી રહે. પંડોળી પછીનું દ્રશ્ય બદલાઈ જાય. હર્યાભર્યા ખેતરો જોવા મળે પણ વૃક્ષોની સંખ્યા ઘટી જાય. નાર આવતા સુધીમાં તો નજર પહોંચે ત્યાં સુધી ખેતરો જોવા મળે. મોટાભાગે ડાંગર અને ઘઉંના પાકથી લહેરાતા ખેતરોએ જાણે લીલીછમ ચાદર ઓઢી હોય એવા લાગે. વચ્ચમાં વળી ક્યાંક ક્યાંક રાયડાના પાકને કારણે ધરતી પીતાંબર થઇ જાય. અદભુત દ્રશ્ય ઠેઠ ક્ષિતિજ સુધી જોવા મળે. પાણી વળાવવાનો સમય હોય ત્યારે તો રૂની પૂણી જેવા સફેદ બગલાઓ ધરતીને પૂરે પૂરી ઢાંકી દે

તારાપુર એટલે ચરોતરની હદરેખા. સ્ટેશનની બાજુમાં જ બાવળનું વન આવેલું છે. ટ્રેનની વ્હીસલ સંભળાતા જ આ વનમાં વાંદરાઓ હૂપાહૂપ ને મોરલાઓ ગહેકવાનું શરૂ કરી મેલે ત્યારે સીમ આખી જાગીને ચેતનવંતી બની જાય. અહીંથી ટ્રેન 90 ડિગ્રી વળાંક લઈને યાવરપુરા ભણી આગળ વધવા માંડે ને જેવા તમે સ્ટેશન નજીક આવો કે તરત જ સમજાઈ જાય કે લીલુછમ ચરોતર વટાવીને તમે ભાલ ભણી આગળ વધી રહ્યા છો. અત્ર, તત્ર ને સર્વત્ર ગાંડા બાવળીયાઓનું સામ્રાજ્ય હવે  ચોપાસ જોવા મળે છે. નમણી સાંજે સૂરજ ધીમે ધીમે ઢળતો હોય ત્યારે આ ગાંડા બાવળોની સુંદરતા વધી જાય છે. સ્ટેશનથી ગામ તો જોજન દૂર છે. બાજુમાં એક નાનકડી શાળા સિવાય કશું જોવા મળતું નથી. આ શાળાના ચોગાનમાં અલભ્ય પીલુડીના વૃક્ષો આવેલા છે. આ પીલુડીના વૃક્ષો નીચે બાળકોને ઉછળતા, કૂદતા ને રમતા જોવા એ એક લાહવો છે. સાયમા આવે ત્યારે વળી પાછા ખેતરો જોવા મળે ને ઘઉંના પાકથી લહેરાતા આ ખેતરોની વચ્ચોવચ્ચ પ્રણયમગ્ન  સારસની બેલડી અચૂક જોવા મળે. કાળી તલાવડી છોડો એટલે તાડના ગગનચુંબી ઝાડ જોવા મળે. તમે ખંભાતની લગોલગ આવી પહોંચ્યા છો એ એની નિશાની છે. 

ઐતિહાસિક નગરી ખંભાત એ છેલ્લું સ્ટેશન છે. ત્યાંથી પછી ખંભાતનો અખાત શરૂ થઇ જાય છે. 

પાણીનો લોટો.

નિવૃત્તિ પછીના છઠ્ઠા મહિને જ બાપુજીને પક્ષાઘાત લાગુ પડ્યો. વેળાસરની સારવારને કારણે એ બેઠા તો થઇ ગયા પણ એમનાં જમણા હાથ અને પગમાં એની યાદગ...