7 જાન્યુ, 2014

હાડ થીજાવતી ટાઢ, રોટલો અને ઓળો

પાંચ એક વર્ષ પહેલાં હું અમદાવાદની "બી.એસ.સી." નામની નામી અને જાણીતી 'એનજીઓ'માં કામ કરું. ધંધૂકાથી માંડીને પોરબંદર સુધી એટલે કે કાઠીયાવાડનો લગભગ પોણો ભાગ એ મારો કાર્ય વિસ્તાર. રાણપુર તાલુકામાં અવારનવાર જવાનું થાય અને ત્યાં જાઉં એટલે સાથી પ્રવિણ વાઘેલાને ત્યાં રાતવાસો કરવાનું સદભાગ્ય અચૂક પ્રાપ્ત થાય.

રાણપુર તાલુકાના નાનકડા વાલ્મિકી સમાજનું પ્રવિણ પ્રતિનિધિત્વ કરે. હોંશ અને સ્વમાન એનામાં ભારોભાર. સમાજ માટે મરી ફીટવાની ભાવના સો ટચના સોના જેવી શુદ્ધ ને એટલે જ આગેવાનીના ગુણો હોવા છતાં પંચાયતની ચૂટણીમાં એણે ક્યારેય નહોતું ઝંપલાવ્યું. જેવો પ્રવિણ એવું જ સાદું અને સરળ એનું ઘર અને એના ઘરવાળા.

ખોબા જેવા ગામને છેવાડે ઇન્દિરા નગરીમાં એનું ઘર. ઘર એટલે એસ્બેટોસના છાપરાવાળી એક નાનકડી સ્વચ્છ અને સુઘડ ઓરડી અને લીમડાના છાંયાનો  આશીર્વાદ પામેલો નાનકડો ચોક. મોટરસાઇકલ પર ફરતો ગાળો ખૂંદીને અમે જયારે થાકેલા પાકેલા પાછા ફરીએ ત્યારે એનાં ઘરવાળાં અમારી રાહ જોઇને ટાંપીને જ બેઠા હોય. હાથપગ ધોઈને પાછા ફરીએ એ પહેલાં તો એની ઘરવાળી સૂંઠ ને ઈલાયચીથી ભરપૂર કડક અને મીઠી ચાથી અમારું સ્વાગત કરે. ચા પીધા પછી ઠંડીથી બચવા અમે તાપણાની આજુબાજુ ગોઠવાઈ જઈને અલકમલકની વાતો કરતાં હોઈએ ત્યાં તો ચૂલામાં રીંગણના શેકાવાની સુગંધ અમારા રોમેરોમમાં પ્રસરતી જાય અને ભૂખને  બરોબર ઉઘાડતી જાય.

અમારી વાતો ખૂટે એ પહેલાં તો સોળે કળાએ ખીલેલા ચંદ્રમા જેવા ગોળ મોટા બાજરીના રોટલા અને લસણીયા મરચાં અને સીંગતેલથી લથબથ રીંગણનો ઓળો તૈયાર હોય. તીખાશને કારણે નાક ને કાન લાલઘૂમ થઇ જાય તોયે સ્વાદ એવો કે આંગળીઓ ચાટ્યા જ કરીએ !

ટિપ્પણીઓ નથી:

પાણીનો લોટો.

નિવૃત્તિ પછીના છઠ્ઠા મહિને જ બાપુજીને પક્ષાઘાત લાગુ પડ્યો. વેળાસરની સારવારને કારણે એ બેઠા તો થઇ ગયા પણ એમનાં જમણા હાથ અને પગમાં એની યાદગ...