19 જાન્યુ, 2015

નીચેના ભાગનો નકશો.

પુના શહેરમાં આવેલું ઇસુસંઘી વિદ્યાર્થીઓને રહેવા માટેનું આવાસ 'ડી નોબિલી કોલેજ' (ડીએનસી) તરીકે ઓળખાય છે. પરંપરાગત શૈલીમાં બંધાયેલા આ સુંદર અને વિશાળ આવાસમાં લગભગ ત્રણસો કરતાં વધારે વિદ્યાર્થીઓને રહેવા માટેની સુવિધા છે. એકસરખી બાંધણી ધરાવતું આ આવાસ વિદ્યાર્થીઓ માટે બધી જ આધુનિક સુવિધાઓ ધરાવે છે. જેમાં વિશાળ લાઈબ્રેરી, વિશાળ જમવાનો હોલ, ટીવી રૂમ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. સ્વાભાવિક છે કે આટલી બધી વ્યક્તિઓ એકસાથે રહેતી હોય ત્યારે એમનાં આરોગ્યને ધ્યાનમાં લઈને ખાસ વ્યવસ્થા હોય જ. આ મકાનની એક આખી પાંખનો કેટલોક ભાગ બીમાર વ્યક્તિઓને આરામ અને સારવાર માટે ફાળવવામાં આવ્યો છે. 

નવાઈની વાત એ કે સુવિધાયુક્ત રૂમો હોવા છતાં, ત્યાં રહેવા ઝટ દઈને કોઈ તૈયાર થાય નહિ. એનું કારણ એ કે આ વિભાગ ઘરમાં હોવા છતાં, અન્ય વિભાગોથી અલગ પડી જાય, મનોરંજનના સાધનો ન મળે, જમવામાં પરેજી પાળવી પડે અને ત્યાંના ઇન્ચાર્જ બ્રધરના કહ્યામાં રહેવું પડે. બ્રધર મિલનસાર સ્વભાવનાં પરંતુ, નિયમોની બાબતમાં ખૂબ જ કડક, નાની નાની બાબતોમાં પણ ચીવટ અને ચોકસાઈનો આગ્રહ રાખે. સામુહિક મીટીંગ હોય ત્યારે બધાની જેમ બ્રધર પણ પોતાનાં રસપ્રદ અનુભવો અમને સંભળાવે. આવો જ એક યાદગાર અનુભવ સાંભળીને અમે બધા પેટ પકડીને લોથ થઇ જવાય ત્યાં સુધી હસ્યા હતા. 

સવારનાં લગભગ આઠેક વાગ્યે, રડમસ અને ઉદાસ ચહેરે એક યુવાન વિદ્યાર્થી શરીરમાં દુઃખાવાની ફરિયાદ લઈને બ્રધરની પાસે આવ્યો.
"શું થયું છે દોસ્ત? કેમ આટલો ઉદાસ દેખાય છે?" બ્રધરે ચિંતા વ્યક્ત કરતાં કરતાં પૂછપરછ શરૂ કરી. 
"નીચેનાં ભાગમાં સખત દુઃખાવો થાય છે." આટલું બોલતાં તો વિદ્યાર્થીનો ચહેરો શરમથી લાલચોળ થઇ ગયો. 
"નીચે એટલે ક્યાં?"
"નીચે એટલે નીચે."
"અલ્યા ભઈ, નીચે એટલે પગને તળિયે, પાનીએ, અંગૂઠામાં, ઘૂંટણમાં કે પછી બીજે ક્યાંક?"
"કમરથી નીચેનાં ભાગમાં, 'બેલ્ટ'ની નીચે." વિદ્યાર્થીએ થોડી હિંમત ભેગી કરીને પોતાનું શર્ટ ઉંચું કરીને ઈશારો કર્યો.
"ઠીક છે. પણ, શરીરનાં એ ભાગનું નામ તો હશે ને ! ફોડ પાડીને કંઈક બોલ તો મને સમજાય કે તને ખરેખર તકલીફ શું છે?"
"કહેવાય એવું નથી ને સહેવાય એવું પણ નથી." વિદ્યાર્થીએ પીડાથી કણસતાં કણસતાં એમ કરવાની ઘસીને ના પાડી દીધી.
"તારે ન જ બોલવું હોય તો કશો વાંધો નહિ. એક કામ કર. હાથનાં સ્પર્શથી મને એ જગ્યા બતાવ. દર્દ ક્યાં છે એ જાણીશું તો જ એનો ઈલાજ શક્ય બનશે ને !"
"ઉ હું ..." 
"તો પછી તું જ મને સમજાવ કે આમાં હું તને કઈ રીતે મદદરૂપ થઇ શકું?" મૂંઝવણમાં મૂકાયેલા બ્રધરની ધીરજની ખરેખર કસોટી થઇ રહી હતી. 
"એક કામ કરો. મને કાગળ ને પેન્સીલ આપો." ખાસ્સું મનોમંથન કર્યા પછી વિદ્યાર્થીનાં મગજમાં અફલાતૂન વિચાર આવ્યો.

બ્રધરે જેવાં કાગળ ને પેન્સીલ એનાં હાથમાં મૂક્યા કે તરત જ એ વિદ્યાર્થીએ કુશળ ચિતારાની પેઠે પેન્સીલનાં આમતેમ કેટલાક લસરકા મારીને માનવ આકૃતિ દોરી દીધી. બ્રધર આશ્ચર્યથી એની સામે તાકી રહ્યા હતા એટલે હવે એણે પાછા વળીને ચિત્રને આખરી ઓપ આપવા માંડ્યો. કમરથી નીચેનાં ભાગમાં બે લસરકા મારીને એણે પુરુષની જનનેન્દ્રિય દોરી અને એની બરોબર નીચે વર્તુળ દ્વારા બે ગોળીઓ (વૃષણો) દોરી. એમાંની એક ગોળી જે બીજી કરતાં સહેજ મોટી દેખાતી હતી ત્યાં તીર મારીને નિશાન કર્યું ને પછી હળવેથી શરમાતાં શરમાતાં એ ચિત્ર બ્રધરની સામે ધરી દીધું.

"હો હો હો......" ચિત્ર જોતાવેંત બ્રધરે ખડખડાટ હસવાનું શરૂ કર્યું ને હસતાં હસતાં જ કહ્યું;"ભલા માણસ, આમ મનોમંથન કરીને નકશો દોરવામાં અડધો કલાક બગડ્યા વિના સીધેસીધું કહી દીધું હોત કે મને નીચે ગોળીમાં દુઃખાવો થાય છે તો શું હું તને ગોળીએ દેવાનો હતો?" 

ખડખડાટ હાસ્ય દિવાલોમાં ચારેકોર પડઘાઈ રહ્યું હતું ત્યારે એ વિદ્યાર્થી તો હજીય મૂક નજરે ભીંતને એવી રીતે તાકી રહ્યો હતો જાણે કે બ્રધરને આટલું બધું હસવું શા માટે આવ્યું એનું કારણ ન શોધતો હોય!

(ફોટો સૌજન્ય: ડી એન સી ટાઈમ્સ, પુના.)

ટિપ્પણીઓ નથી:

પાણીનો લોટો.

નિવૃત્તિ પછીના છઠ્ઠા મહિને જ બાપુજીને પક્ષાઘાત લાગુ પડ્યો. વેળાસરની સારવારને કારણે એ બેઠા તો થઇ ગયા પણ એમનાં જમણા હાથ અને પગમાં એની યાદગ...