31 માર્ચ, 2015

ચા ઠંડી થઇ ગઈ.

ઇસુસંઘમાં પ્રવેશ મેળવતા પહેલા ઉમેદવાર તરીકે પણ ભાતભાતની આકરી તાલીમમાંથી પસાર થવું પડે. આવી જ એક તાલીમ દિવાળીની રજાઓમાં આવે જેમાં દરેક ઉમેદવારને શ્રમનો મહિમા અને મૂલ્ય સમજાય એ માટે એકમહિનાની 'શ્રમદાન શિબિર’નું આયોજનકરવામાં આવે. આ શિબિર દરમિયાનદરેક ઉમેદવારે ઉગ્ર શારીરિક સોટીમાંથી પસાર થવું પડે.

પહેલા વર્ષે અમને દિવાળીની રજાઓમાં સાગબારા લઇ જવામાં આવ્યા. સાગબારા એટલે મહારાષ્ટ્રની સરહદે સહ્યાદ્રિ પર્વતમાળાના ખોળામાં વસેલું સુંદર અને રળિયામણું ગામ. અહીની નવરચના હાઈસ્કૂલમાં રમતનું મેદાન ઠીકઠાક કરવાનું કામ અમને ત્રીસેક જેટલા ઉમેદવારોનેસોંપવામાં આવ્યું હતું. સવારે નાસ્તો કરીને તગારા પાવડા લઈને અમે મેદાનમાં પહોંચી જઈએ. ક્યાંક ટેકરો તોડીને તો ક્યાંક ખાડો પૂરીને મેદાન સમથળ કરવાનું હોય – બંને કિસ્સામાં અમારા શારીરિક બળની આકરી કસોટી થઇ જતી હતી. બીજા જ દિવસે હાથના પંજા ઉપર છાલા પડવાની શરૂઆત થઇ ચૂકી હતી.

રવિવારના દિવસે અમને બાજુના ડુંગર જે હનુમાનની ટેકરી તરીકે ઓળખાતો હતો એની ઉપર  ઉપર ચઢવાની રજા મળી. સવારે નાસ્તો કર્યા પછી અમારા ઉપરીએ અમને સૂચના આપવા માંડી;” જુઓ અત્યારે સાડા આઠ વાગ્યા છે. પેલા ડુંગર પર પહોંચતા સુધીમાં તમને દોઢ કલાક જેટલો સમય લાગશે. ઉપર જઈને ત્યાં થોડો સમય પસાર કરીને બપોરના સવા બાર સુધીમાં પાછા આવી જજો જેથી સાથે પ્રાર્થના કરીને આપણે બપોરનું ભોજન કરી શકીએ.” એમની સૂચના - ખરેખર તો એ હુકમ હતો – સાંભળીને અમે હોંશે હોંશે ડુંગર ભણી ચાલવા માંડ્યું. એકદમ નજીક દેખાતો ડુંગર વાસ્તવમાં ઘણો દૂર હતો વળી ત્યાં જવા માટે અમારે નાનકડા બજારમાંથી પસાર થવાનું હતું એટલે ટોચ પર પહોંચતા સુધીમાં દોઢ કલાકનો સમય થઇ ગયો. અડધો એક કલાક કુદરતના વૈભવને મનભરીને નિહાળ્યા પછી અમે નીચે પાછા વળવાનું નક્કી કર્યું. બજારમાં પાછા આવ્યા ત્યારે પોણા બાર વાગી ચૂક્યા હતા. લગભગ પંદરએક મિનિટ અમારી પાસે વધારે હતી આથી કેટલાક શિબિરના સ્થળે પાછા વળ્યા તો અમે પાંચેક જણે બજારમાં ફરવાનું નક્કી કર્યું. બજારમાં ફરતા ફરતા એક ઘરના દરવાજા પરનું નામ વાંચીને અમે ચોંક્યા. એની ઉપર લખ્યું હતું;”મિ. મેકવાન.”  ‘અરે, આ તો આપણી બાજુના લાગે છે. ચાલો ચાલો એમની મુલાકાત લઈએ.’ અજાણ્યા પ્રદેશમાં આપણા માણસની હાજરી જોઇને અમારી લાગણી ઉભરાઈ આવી ને અમે એમની મુલાકાત લેવાનું નક્કી કર્યું.

મિ. મેકવાન અમને જોઇને ખૂબ ખુશ થઇ ગયા ને ઘણી વાર સુધી અમારી સાથે વાતચીત કરી. પંદરેક મિનિટ પછી અમારો સમય થઇ ગયો હોવાથી અમે એમની રજા લેવાનું નક્કી કર્યું પણ એમણે અમને ચાનો આગ્રહ કર્યો. થોડી વારમાં ચા આવી. જેવી ચા હાથમાં આવી કે તરત જ કપ હાથમાં લઈને હું અધીરાઈપૂર્વક પહેલો ઘૂંટડો ભરવા જતો હતો ને મને એમનો અવાજ સંભળાયો;”અરે, આટલી બધી ઉતાવળ કેમ કરો છો? ચા પીતા પહેલા આપણે પ્રાર્થના તો કરવી જોઈએ ને!” આમ કહીને ઉભા થઈને, પોતાના બંને હાથ ફેલાવીને એમણે પરમપિતાને સંબોધીને પ્રાર્થના શરૂ કરી;”હે આકાશમાંના દેવ, આજના આ દિવસ બદલ અને આજની આ પરમ ક્ષણ બદલ અમે તમારો આભાર માનીએ છીએ, અમે તમારી સ્તુતિ કરીએ છીએ, અમે તમારા ગુણગાન ગાઈએ છીએ. ક્યાં સાગબાર અને ક્યાં આણંદ –  બંને વચ્ચે લગભગ ત્રણસો કિલોમીટરનું અંતર હોવા છતાં આજે તમે અમને ભેગા કરીને અમારા દિલને નજીક લાવી દીધા છે.”  આટલી પ્રસ્તાવના પછી એમના શ્વાસોશ્વાસ વધવા માંડયા ને શબ્દો ધાણીની માફક ફંગોળાવા માંડ્યા. ખાસ્સી વાર સુધી આ વાતને એમણે વારંવાર યાદ કર્યા પછી અંત ભાગમાં એમણે ચા ખાંડના વેપારીનો, દૂધ આપનાર ભેંસનો, એને ચરાવનાર ગોવાળનો અને એના માલિકનો અને ચા બનાવનાર એ સહુનો આભાર માન્યો ને પછી અમને કહ્યું;”હવે, આરામથી ચા પીઓ.”

કહેવાની જરૂર નથી કે પાંચેક મિનિટની લાંબી પ્રાર્થના પછી ચા ઠંડી થઇ ગઈ હતી. એવી ઠંડી ચા પીધા પછી અમારા મોંઢા દિવેલ પીધા જેવા થઇ ગયા હતા. પાછા પહોંચવામાં અમને અડધો એક કલાક મોડું થઇ ગયું હતું. અમારા ઉપરી અને અમારા સાથી મિત્રો અમારી કાગડોળે રાહ જોઈએ રહ્યા હતા. જેવા અમે અંદર પ્રવેશ્યા કે ગુસ્સાથી લાલચોળ થયેલા અમારા ઉપરીએ હુકમ કર્યો;"તમાર બેગ બિસ્તરા બાંધો અને અત્યારે જ ઘરે ચાલતી પકડો."

નતમસ્તકે અમે એમને સાંભળતા રહ્યા કારણ, મિ.મેકવાન સાથે થયેલી ચિરસ્મરણીય મુલાકાતની ફોડ પાડીને વાત કરવાની હિંમત અમારામાંથી કોઈનામાં નહોતી.

ટિપ્પણીઓ નથી:

પાણીનો લોટો.

નિવૃત્તિ પછીના છઠ્ઠા મહિને જ બાપુજીને પક્ષાઘાત લાગુ પડ્યો. વેળાસરની સારવારને કારણે એ બેઠા તો થઇ ગયા પણ એમનાં જમણા હાથ અને પગમાં એની યાદગ...