બોળો ઝબોળો બિસ્કુટ.

ગઈ કાલે સાંજે પોલસન ડેરી રોડ પર આવેલી 'ન્યુ અમીન બેકરી' ભણી પગ આપોઆપ વળી ગયા. દીકરા માટે માખણીયા ટોસ્ટ ખરીદીને પૈસા ચુકવવાની તૈયારી કરતો હતો ને એક બહેનના હાથમાં રહેલું પેકેટ જોઇને આંખો ચમકી ઉઠી. 

'શું ભાવ છે?' દુકાનદારને મેં કિંમત પૂછી.

'ચાલીસ રૂપિયે ડઝન.' એમણે જવાબ આપ્યો.

"હેં .... એક બિસ્કુટના લગભગ ત્રણ રૂપિયા ને તેત્રીસ પૈસા !" મારી આંખો પહોળી થઇ ગઈ. 

"વાંધો નહિ. બે પેકેટ આપી દો." સરખામણીમાં બિસ્કીટ મોંઘા લાગ્યા તોયે ખરીદી લીધા. મારું મન ત્રણ દાયકા પહેલાના સમયમાં ડૂબકી મારી ચુક્યું હતું ને એટલે જ આજે આ બિસ્કુટ જોવા મળ્યા એને હું મારું સદભાગ્ય માનતો હતો. 

દિવાળી ને ઉનાળાના વેકેશનમાં અમે બેય ભાઈઓ પેટલાદમાં આવેલા ઝેવિયરપુરામાં દાદા-દાદીને ત્યાં જઈ પહોંચતા. આખું વેકેશન રમવામાં ને રખડપટ્ટીમાં ક્યારે પૂરું થઇ જતું એનું ભાન ન રહેતું. દિવસ આખો તો રમવામાં જતો રહેતો. પણ, સાંજના ચાર થાય એટલે દાદા ચા પીવા માટે અમને ટહેલ નાંખતાં. રમવાનું છોડીને અમે એમને એમ ચા પીવા થોડા જઈએ એટલે દાદા નવો દાવ અજમાવતા;"અલ્યા, બિસ્કુટ નથી ખાવા."

બિસ્કુટ શબ્દ સાંભળતાવેંત એવો જાદુ થાય કે અમારા પગ આપોઆપ ઘર ભણી વળે. બંડીના ખિસ્સામાંથી થોડા પૈસા કાઢીને કાકાના હાથમાં મૂકીને દાદા કહેતાં;"જા લ્યા, જઈને બિસ્કુટ લઇ આવ. તમને ત્રણેને ચા જોડે ખાવામાં મજા આવશે."

પૈસા હાથમાં આવતાવેંત અમે પણ કાકાની જોડે દોટ મેલીએ ને ચા તૈયાર થાય એ પહેલાં તો નાકે આવેલા ગલ્લા પરથી બિસ્કુટ લઈને હાજર થઇ જઈએ. 

આ બિસ્કુટ દેખાવમાં એકદમ મોટા અને ખાવામાં એવા કડક કે એને તોડવા માટે દાંતને ભારે કસરત કરવી પડે. પણ, ચામાં બોળી, ઝબોળીને ખાધા હોય તો ટેસ પડી જાય. સૌથી મોટું બિસ્કુટ મેળવવા માટે અમે ભારે હુંસાતુંસી કરીએ એટલે દાદા ન્યાય તોળવા બેસે ને એમાં અમારામાં જે સૌથી નાનો હોય એને મોટું બિસ્કુટ મળે. કહેવાની જરૂર નથી કે મોટું બિસ્કુટ મેળવવામાં મારો નાનો ભાઈ મેદાન મારી જતો ને અમે એને ઈર્ષ્યાભરી નજરે જોઈ રહેતા. પરંતુ, જેવું એ બિસ્કુટ ચામાં બોળીને ખાવાનું ચાલુ કરીએ કે બધી ઈર્ષ્યા ક્યાં અદ્રશ્ય થઇ જતી એ અમને ક્યારેય ન સમજાતું.

એ બિસ્કુટ ત્રણ ત્રણ દાયકા પછી ઘરે લઈને આવ્યો ત્યારે મારો આનંદ માતો નહોતો. જેવું એ પેકેટ દીકરાના હાથમાં મૂક્યું કે તરત જ એણે પ્રશ્ન પૂછ્યો;"આ શું લઇ આવ્યા?"

"બોળો ઝબોળો બિસ્કુટ. ખાઈને જો તો ખબર પડશે." બિસ્કુટનું નામકરણ કરીને મેં જવાબ આપ્યો.

હું તારો પિતા નથી.

સેંટ ઝેવિયર્સ હાઈસ્કૂલ, આણંદમાં પાંચમામાં પ્રવેશ મળે એટલે શાળા શરૂ થાય એ પહેલાં જુદાજુદા ડિવીઝન દર્શાવતું લીસ્ટ નોટીસબોર્ડ પર મૂકવામાં આવતું. 'અ' વર્ગમાં હોશિયાર વિદ્યાર્થીઓનો સમાવેશ કરવામાં આવે છે એવી એક પ્રચલિત માન્યતાને કારણે મોટાભાગના વિદ્યાર્થીઓ 'અ' વર્ગમાં પ્રવેશ મળે એવી સહજ આશા રાખતા. બે દિવસ પહેલાં હું પણ નોટીસબોર્ડ જોવા ગયો હતો. મારા આશ્ચર્ય વચ્ચે મારું નામ 'અ વર્ગ' માં હતું અને મારા વર્ગશિક્ષક હતા મારા બાપુજી.

"ભાગ્યશાળીઓમાં પહેલો છે તું. હવે તો તારે કપાળે જ પહેલો નંબર લખાશે." પીઠ પર ધબ્બો મારીને મને અભિનંદન આપતાં આપતાં મિત્રોએ ભવિષ્ય ભાખવા માંડ્યું હતું.

શાળાના પહેલા દિવસે વર્ગશિક્ષક હાજરી પૂરી રહ્યા પછી સામાન્ય સૂચનો આપી રહ્યા હતા ને એટલામાં શાળા છૂટયાનો સંકેત આપતો ઘંટ વાગવા માંડ્યો. હા, એ દિવસે શાળાનો પહેલો દિવસ હોવાથી માત્ર બે જ તાસ પછી શાળા છોડી મૂકવામાં આવી હતી. જેવો ઘંટ વાગ્યો કે તરત જ વર્ગના એક વિદ્યાર્થીએ  હર્ષમાં આવીને ટારઝનની માફક ચિચિયારી પાડી. "યે એ એ એ ....... છૂટી ગયા."

"કોણ છે એ નપાવટ? શું એને ભાન નથી કે શાળા છૂટે એ પહેલા પ્રાર્થના પૂરી કરીને વર્ગની બહાર જવાની પરંપરા અહી વર્ષોથી ચાલી આવી છે. જંગલીની જેમ ચીસ પાડે છે તે આ એના બાપનો બગીચો છે? જે હોય તે ઝટ દઈને આગળ આવે." વર્ગશિક્ષકનો પહાડી અવાજ સાંભળીને છેલ્લી પાટલીએ બેઠેલો વિદ્યાર્થી થરથર ધ્રૂજવા માંડ્યો. હવે આગળ ગયા વિના છૂટકો નહોતો.

જેવો એ આગળ ગયો કે બરોબર બધાની આગળ ઉભો રાખીને વર્ગશિક્ષકે ધડ દઈને એને એક લાફો ઠોકી દીધો અને કહ્યું;"આજે પહેલો દિવસ છે એટલે આટલાથી જવા દઉં છું. ફરીથી આવી ભૂલ ક્યારેય કરતો નહિ." માર કરતાંય વધારે જાહેરમાં થયેલા અપમાનનો ભાર સહન ન થવાથી એ વિદ્યાર્થીની આંખોમાંથી દડદડ આંસુ વહેવા માંડ્યા જે ઘરના ઉંબરે પહોંચ્યો ત્યાંસુધી ચાલુ જ રહ્યા.

ઘરમા પેલા વર્ગશિક્ષક એની રાહ જોઇને ઉભા હતા. એમને જોતાવેંત એની આંખોમાં આંસુની ધાર બેવડાઈ ગઈ અને ડૂસકાં ભરતો ભરતો એ બોલવા માંડ્યો. "પપ્પા, તમે મને પહેલા જ દિવસે બધાની વચ્ચે માર્યો?"

"જો દીકરા, શક્ય હોય તો મને માફ કરી દેજે પણ એક વાત હંમેશ માટે ગાંઠે બાંધી લે જે. શાળામાં હોઉં ત્યારે હું તારો પિતા નથી ને તું મારો દીકરો નથી. ત્યાં હું શિક્ષક છું અને તું મારો વિદ્યાર્થી છે અને એક શિક્ષક માટે બધા વિદ્યાર્થીઓ સરખા જ હોય છે."

એ દીકરાને પહેલે જ દિવસે સમાનતાના પાઠ ભણાવનાર સિદ્ધાંતવાદી વર્ગશિક્ષક એટલે મારા બાપુજી.

હું ને મારી 'લા સોવરીન'.

પેટલાદમાં પીલુડીની આસપાસ આંટા મારતાં મારતાં હું બાળપણમાં જ ભાડાની સાઈકલ ચલાવતા શીખી ગયેલો ને ત્યાર પછી પહેલી સાઈકલ સવારી મેં એંશીના દાયકામાં બાપુજી હરક્યુલસ કંપનીની સાઈકલ સાતસો રૂપિયામાં લાવ્યા હતા ત્યારે માણી હતી. કમનસીબે, એ સાઈકલ છ જ મહિના પછી ચોરાઈ ગઈ હતી. ત્યારબાદ, કોલેજકાળમાં મેં બજારમાં નવી અને સૌથી પહેલી આવેલી બીએસએ કંપનીની "સ્ટ્રીટ કેટ" નામની સ્પોર્ટ્સ સાઈકલ ખાસ્સી જીદ કરીને ખરીદી હતી. મોટરસાઈકલની હજી શરૂઆત થઇ રહી હતી એટલે એ જમાનામાં ચલણ સાઈકલનું જ હતું, કોલેજમાં સાઈકલ લઇને જવું એ પ્રતિષ્ઠાનો વિષય ગણાતો ને એમાંય બે ચાર સ્ટંટ આવડતા હોય તો તો ભારે વટ પડતો. "ફૂલ ઓર કાંટે"નું ભૂસું મગજમાં એવું  ભરાયું હતું કે મોટે ભાગે ઘરે આવીને હું અજય દેવગણનાં સ્ટંટનો  અનુકરણ કરવાનો પ્રયત્ન કર્યા કરતો. નસીબ સારું હતું કે મારા હાથ પગ હંમેશાં સાજા ને નરવા રહ્યા. માસ્ટર ડિગ્રી મેળવી ત્યાંસુધી 'સ્ટ્રીટ કેટ' મારી સાથે જ રહી.

સંઘમાં જોડાયો ત્યારેય સાઈકલનો સાથ ન છૂટ્યો. અમદાવાદ, સુરત અને પૂના જેવા મોટા શહેરોની ગલી ગલી મેં સાઈકલ પર ધમરોળી નાંખી. ત્યાંથી પાછા આવ્યા પછી ફરી ભણવાનું શરૂ કર્યું ને ફરીથી નવી સાઈકલ ખરીદી. સંજોગોવશાત, એ સાઈકલને બે હજાર આઠમાં કોલેજ પૂરી થતાંની સાથે જ રામ રામ કરવાની નોબત આવી ને મારો સાઈકલપ્રેમ છ છ વર્ષ સુધી દિલના એક ખૂણામાં ક્યાંક સુષુપ્ત અવસ્થામાં ધરબાઈને પડ્યો રહ્યો.

ગયા મહિને દીકરાને જયારે બીએમએક્સ સાઈકલ ભેટમાં આપી ત્યારે સુષુપ્ત રહેલો એ સાઈકલપ્રેમ ફરીથી સળવળી ઉઠ્યો ને મેં નવી સાઈકલ ખરીદવાનું નક્કી કરી લીધું. 'આર કે સન્સ'ના મિત્રો કમલભાઈ અને મનોજભાઈનું યોગ્ય માર્ગદર્શન મેળવીને મેં ઈન્ટરનેટ પર સાઈકલની વિવિધ કંપનીઓ અને એનાં જુદા જુદા મોડલનો અભ્યાસ કર્યો ને છેવટે મારી જરૂરિયાત, મારું બજેટ અને મારા વ્યક્તિત્વને ધ્યાનમાં લઈને મેં માળા પહેરાવી 'લા સોવરીન' કંપનીની 'બ્લેઝર' સાઈકલ ઉપર. 'બ્લેઝર'ને માળા પહેરાવવાના કેટલાક ખાસ કારણો અને ખાસિયતો નીચે મુજબ છે;

1, નવી પેઢીને ગમે એવી આધુનિક ફેન્સી ડિઝાઇન છે.

2, ગ્રે અને સફેદ રંગને કારણે એનો દેખાવ સુંદર અને અદભુત છે.

3, વજનમાં હલકી હોવા છતાં મારા જેવાનો ભાર ખામી શકે એવી મજબૂત છે.

4, એની બનાવટમાં જે મટીરીયલ વપરાયું છે એ સરખામણીમાં વધારે સારું છે.

5, આંચકા ખમી શકાય એ માટે આગળના વ્હીલમાં સસ્પેન્શન છે.

6, આગળની બાજુએ ડિસ્ક બ્રેક છે અને પાછળ પાવર બ્રેક છે. 

7, કંપની અને મોડેલનું નામ વટ પડે એવું છે, સાવ દેશી નથી.

8, વિક્રેતાના દાવા અનુસાર એનો રીપેરીંગ ખર્ચ નહિવત છે.

9, કિંમત સામાન્ય કરતાં વધારે હોવા છતાં ખિસ્સાને પરવડે એટલી છે.

10, એનું નામ "બ્લેઝર' છે. ક્રિયાપદ 'બ્લેઝ્નો અર્થ થાય પાયોનિયર એટલે કે શરૂઆત કરનાર. 

આમ, આ વેળાનો મારો અનુભવ ખાસ તો સાઈકલ ખરીદી એ પહેલાંની પળો, સાઈકલ ખરીદતી વખતની વેળા અને ત્યારપછી નવીનવેલી સાઈકલને રેવાળ ચાલે ચાલતા અશ્વની માફક ઘરે સુધી લઇ આવવાની આખી પ્રક્રિયા એક  રસપ્રદ, ભાવુક અને આધ્યાત્મિક અનુભવ બની રહ્યો.

લૂગડીયા પ્રીમિયર લીગ

"અલ્યા, આવતીકાલે તમારે બધાયે એક એક જૂનાં મોજાંની જોડ અને બને એટલા જૂનાં કપડાનાં ડુચા લઈને આવવાનું છે." લખોટીઓ રમી રહ્યા પછી અમારા એક સાથીએ ફરમાન બહાર પાડ્યું. આને વળી મોજાં અને ડુચાની શું જરૂર પડી એમ વિચારતા વિચારતા હું બીજા દિવસે લીમડા નીચે આવેલા અમારા અડ્ડાએ પહોંચ્યો તો અમારો એ સાથી સોઈ અને દોરો હાથમાં લઈને અમારી રાહ જોતો બેઠો હતો. 

જેવા સહુએ મોજાં અને ડુચા એના હાથમાં આપ્યા કે એણે એક પછી કટકાનો ડુચો વાળીને એને ગોળ આકાર આપવા માટે ચીવટપૂર્વક દોરી વીંટવા માંડી. ત્યારબાદ હાથમાં સમાઈ રહે એવો સહેજ નાનો દડો તૈયાર થયો એટલે મોજાનું વળ ચઢાવવાની શરૂઆત કરી દીધી. થોડી જ વાર પછી એના હાથમાં ક્રિકેટ રમવાનો મસ્ત મજાનો હાથે સીવેલો દડો તૈયાર હતો. હાથે દડો બનાવવાની એની એ આવડતને અમે આભા બનીને નિહાળતાં રહ્યા એટલામાં તો એણે અડધો ડઝન દડાઓ સીવીને તૈયાર કરી દીધા.

હાથે બનાવેલા આ દડાને અમે "લૂગડીયા બોલ" તરીકે ઓળખતા. ક્રિકેટનું રમવા માટે મસમોટું મેદાન દર વખતે હાથવગું હોય નહિ ને વળી સોસાયટીમાં કોઈના ઘરના કાચ ના ફૂટે એ બીકે ટેનિસના બોલથી ક્રિકેટ રમાય પણ નહિ. આ પ્રશ્નનું નિરાકરણ લાવવા માટે જ "લૂગડીયા બોલ"ની શોધ કરવામાં આવેલી. કપડાનાં ગાભામાંથી બનાવેલા આ બોલથી અમે નિયમિત ક્રિકેટ રમતા હતા.

મોટાભાગે ઘરની આગળ જ ક્રિકેટ રમવાનું અમને અનુકુળ રહેતું. અલબત, આવી રીતે ક્રિકેટ રમવા માટે કેટલાક રસપ્રદ નિયમો અમે જાતે જ ઘડી કાઢતાં જેવા કે કેટલાક જડ અને અડિયલ પાડોશીના વાડામાં દડો જાય તો એ દડો ભાગ્યે જ અમને પાછો મળતો ને ઉપરથી કેટલાક સ્વસ્તિ વચનો સાંભળવાની પણ અમારે તૈયારી રાખવી પડતી. આથી અમારી "લૂગડીયા પ્રીમિયર લીગ"ના વણલિખિત નિયમ પ્રમાણે એ પાડોશીના વાડામાં જેનાથી દડો જાય એ આઉટ ગણાય અને એ દડો પાછો લાવવાની જવાબદારી પણ એની જ રહેતી.

અમને મળેલી જગ્યાનો મહત્તમ ઉપયોગ થાય અને અમારી આ 'એલ પી એલ' રસપ્રદ અને માણવા જેવી બની રહે એ માટે બોલર ફૂલલેન્થ બોલિંગ કરવાને બદલે નજીકથી દડો ફેકતો. એ જ રીતે બેટ્સમેનને આડાઅવળા 'શોટ્સ' મારવાની મનાઈ હતી. બેટ્સમેનનું સઘળું ધ્યાન સ્ટ્રેટ ડ્રાઈવ અને ઓવર ડ્રાઈવ ફટકા લગાવવામાં જ રહેતું. ફાસ્ટ બોલ નાંખવાની મનાઈ હોવાથી સ્પીન બોલિંગની ભારે માંગ રહેતી. અમારા કેટલાક ભેરુઓ શેન વોર્ન કે પછી મુરલીધરનનેય ભૂ પિવડાવે એવી ધારદાર સ્પિન બોલિંગ નાંખતા. આમછતાં, વર્ચસ્વ તો બેટ્સમેનોનું જ રહેતું. ગમે એવી બોલિંગ હોય ચોગ્ગા છગ્ગાની તો રમઝટ બોલી જતી. 

આમ અમે ગાભાના દડાથી સામેવાળાના ગાભા જ કાઢી નાંખતાં. કમનસીબે, એ વેળાએ અમને મેચ ફિક્સિંગનું ઝાઝું જ્ઞાન નહોતું નહિતર આજે અમે કરોડપતિઓ હોત.

લખોટીઓનો લક્ષ્યવેધ

પરીક્ષાઓ પૂરી થતાં જ પદ્મનાભ મંદિરના ભોયરામાં કાળજીથી સચવાયેલા ખજાનાની માફક અમારા ઘરના માળીયા પર અમૂલ પાઉડરના જૂના અને કટવાયેલા ડબ્બાઓમાં ધરબાઈને પડેલી લખોટીઓને અમે હેતે બહાર કાઢતા. એકેએક લખોટી અમને સોનાની મહોર જેટલી જ અદકી ને વહાલી એટલે દરેકને અમે એના નામથી ઓળખતા.

મોટાભાગે એનું નામકરણ એના રંગને આધારે થતું જેમ કે લાલ, લીલી, પીળી, ભૂરી વગેરે વગેરે. આમાં સફેદ રંગની લખોટીઓ એટલે જાણે નાનકડાં મોતી. એના માન અને મૂલ્ય સૌથી વધારે આથી રમવા માટે એનો ભાગ્યે જ ઉપયોગ થાય. આ ઉપરાંત, કેટલીક લખોટીઓ એનાં કદ અને આકારને આધારે ઓળખાતી, જેમ કે કદમાં નાની લખોટી 'ટેણી', 'ટેણકી' કે 'ટીંચી' નામે ઓળખાતી તો વળી સામાન્ય કરતાં સુંદર તથા વધુ મોટી અને મજબૂત લખોટીને અમે 'કંચો' કહેતાં. મોટા ભાગે 'કંચા'નો ઉપયોગ દાવ લેવામાં એટલે કે અન્ય લખોટીઓને તાકવા માટે કરવામાં આવતો હતો આથી એને લખોટીઓનો રાજા કહી શકાય.

લખોટીઓની રમત આમ તો દુનિયાભરમાં પ્રિય અને પ્રચલિત છે એટલે એને રમવાની રીતો પણ અનેક છે. પરંતુ, અમે બે કે વધારેમાં વધારે ત્રણ રીતોનો ઉપયોગ કરતાં. પહેલી રીતને અમે 'તાકોડીદાવ' કહેતા. નામ પ્રમાણે જ આ રીતમાં ગોળ નાના કુંડાળામાં સરખા ભાગે મૂકેલી લખોટીઓમાંથી દસબાર ફૂટ દૂરથી દાવ લેનારને ચોક્કસ લખોટીને તાકવાની રહેતી. દાવ લેનાર બરોબર લીટીની પહેલાં ઘુંટણેથી વાળીને પહેલાં ડાબો પગ મૂકતો અને પછી જમણા પગને પાછળની તરફ સીધો લંબાવતો ત્યારબાદ ડાબી આંખને મીંચીને જમણાં હાથમાં 'કંચા'ને રાખીને ચોક્કસ લખોટીને તાકવા માટે એ રીતે તૈયાર થતો કે એની એ અદાને નિરખતા જ રહી જઈએ.

સાત કોઠાની વચોવચ ઘેરાયેલી લખોટીને અન્ય લખોટીઓને અડ્યા વિના તાકીને બહાર કાઢવી એ કાંઈ ખાવાનો ખેલ નહોતો કારણ એમાં પણ લક્ષ્યવેધ કરવા માટે ધનુરધારી અર્જુનની જેવી તિક્ષણ અને સચોટ નજરની જરૂર પડતી જેને અમે 'તાકોડી' કે 'આંટોડી' તરીકે ઓળખતા. જે ભેરુ આ લખોટીને તાકીને કુંડાળાની બહાર મોકલી આપે એના હાથમાં સઘળો ખજાનો આવી જાય ને એને 'તાકોડીબાજ' કે 'આંટોડીબાજ' તરીકે નવાજવામાં આવતો. અલબત,  જો ચોક્કસ લખોટીને તાકતી વેળાએ બીજી લખોટી તકાઈ જાય તો નક્કી કરેલો દંડ પણ ભરવો પડતો.

લખોટીઓની આવી જ બીજી એક રમત "ગબ્બીદાવ" તરીકે ઓળખાતી જેમાં મોટા ગોળ કુંડાળાની અંદર દડાના આકારનો એક નાનકડો ખાડો રહેતો જેને અમે "ગબ્બી" તરીકે ઓળખતા હતા. કુંડાળાથી લગભગ અઢી ત્રણ ફૂટના અંતરેથી ઉભડક બેસીને દાવ આપવાનો રહેતો. જે ભેરુ દાવ આપતો હોય એ બધી લખોટીઓને એકસાથે એક હાથમાં પકડીને કુશળતાથી ભોંયસરખી કુંડાળા ભણી ગબડાવતો. આમાંથી જેટલી લખોટીઓ "ગબ્બી'માં પડે એનો એ માલિક ગણાતો અને ત્યારપછી  ત્યાંજ બેસીને એ બતાવવામાં આવેલી ચોક્કસ લખોટીને તાકતો. જો બતાવેલી લખોટી બહાર નીકળે તો એ જીતી ગયો ગણાય ને જો એને તાકવામાં નિષ્ફળતા મળે તો દાવ આગળ ચાલતો.

લખોટીઓની રમત આમ તો વ્યક્તિગત રમત હોવા છતાં આશ્ચર્યની વાત તો એ હતી કે એમાં પણ ટીમની જરૂર પડતી. એનું મૂળ કારણ એ કે મોટાભાગના ભેરુઓને રમવા કરતાં આ લખોટીઓને લુંટવામાં જ વધારે મજા આવતી. તમે આંખ મીંચીને લખોટીને તાકવામાં મશગૂલ હો ને બરોબર એ જ સમયે કેટલાક ભેરુઓ 'એ એ એ ......' સમુહમાં મોટેથી બોલતાં બોલતાં સમડી જેમ અચાનક છાપો મારીને છછુંદરને ઉઠાવે એમ લપક દઈને લખોટીઓ પર તૂટી પડતાં ને ગજા પ્રમાણે બધી જ લખોટીઓ લૂંટી લઈને ભાગી જતા. આ વેળાએ જો તમારી ટીમનો સભ્ય ત્યાં હાજર ન હોય તો તમારી લખોટીઓ ગઈ જ સમજો. કહેવાની જરૂર નથી કે એમાંથી જ સર્જાતું મહાભારતનું મહાયુદ્ધ.

આ મહાભારતના મહાયુદ્ધના મૂળીયા રોપવામાં અમારી ઉનાળાની રજાઓ તો ઝડપથી પૂરી થઇ જતી પણ એની અસરો કે આડઅસરો વરસભર જોવા મળતી.